Opis
W jaki sposób ościenne państwa uczestniczące w pierwszym rozbiorze Polski usprawiedliwiały podziałowe bezprawie? Jak przed trybunałem europejskiej opinii publicznej broniła się Rzeczpospolita?
Tom zawiera wybór pism propagandowych z okresu pierwszego rozbioru Polski. Otwiera go Wojna konfederacka króla pruskiego Fryderyka II – skierowany przeciwko konfederatom barskim pamflet przygotowujący umysły oświeconych elit na ogłoszenie decyzji o podziale.
Wydrukowany i opatrzony komentarzem został tajny traktat rozbiorowy zawarty w Petersburgu 5 sierpnia 1772 roku. Opublikowano urzędowe oświadczenia trzech dworów notyfikujące Rzeczypospolitej decyzję o zaborze jej terytorium przedstawione polskiemu ministerium we wrześniu 1772 roku. Zaprezentowano rosyjski wywód prawny, legitymizujący podjęte przez dwór petersburski działania i wskazujący historyczne prawa państwa carów do objętych kordonem posiadłości. Zamieszczono także oficjalne odpowiedzi dworu warszawskiego protestującego przeciwko rozbiorowym poczynaniom sąsiadów. Zaprezentowano także wyjątki z publicystycznej dyskusji, którą wywołały wrześniowe oświadczenia trzech dworów. W ogłaszanych drukiem manifestach i deklaracjach inspirowanych przez stronę polską zabór terytorium Rzeczypospolitej przedstawiano jako niemający precedensu w dziejach gwałt i bezprawie. W pismach publikowanych przez państwa ościenne dowodzono sprawiedliwości i nieuchronności podziału, który stanowić miał dziejową i polityczną konieczność wynikającą z anarchizacji życia publicznego w Polsce i jej cywilizacyjnego zacofania.
